پانسمان زخم

جراحت بافت نرم شامل خدمات پوست ، عضلات ، اعصاب و عروق خونی بوده و به طور کلی هدف از پانسمان کنترل خونریزی ، جلوگیری از آسیب بیشتر و کاهش خطر عفونت و جذب ترشحات زخم می باشد و موجب التیام سریع زخم میشود . به طور کلی زخم به سه گروه تقسیم بندی میشود :

• زخم باز
• زخم های بستر
• قطع شدگی ها

پرستار قبل از پانسمان باید ارزیابی اولیه از زخم را داشته باشد :

صدمه از چه نوع است ؟ ، چگونه اتفاق افتاده است ؟ ، محل زخم کجاست ؟ ، وضعیت زخم چگونه است ؟ ، وضعیت زخم چگونه است ؟ ، آیا میتوان حدود زخم را تعیین نمود؟ ، مصدوم چند سال دارد ؟ ، شغل بیمار چیست؟ ، از نظر جسمی در چه وضعیتی قرار دارد ؟ ، آیا سابقه ای از بیماری حاد و مزمن دارد ؟ ، وضعیت پوست بیمار چگونه است ؟ ، صدمه در چه زمان ایجاد شده است ؟ ، ایا قبل از رسیدن بیمار به بیمارستان اقدامی روی زخم صورت گرفته است ؟ ، آیا بیمار از ناحیه دیستال نسبت به زخم میتواند حرکتی انجام دهد ؟ ، آیا دچار محدودیت حرکتی یا بی حرکتی شده است ؟ ، آیا مشکلات عروقی وجود دارد ؟

قبل الز شستشو زخم درد بیمار را تسکین دهید و برای شستشو از یک سوآپ نرم نرمال سالین استفاده کنید و زخم و اطراف آن را حدود 5 دقیقه شستشو دهید و در صورت سوراخ شدگی با نرمال سالین گرم و سوآپ استریل به مدت ده تا پانزده دقیقه زخم را بشویید.فگر نواحی زخم پر مو است آن را شیو نمایید ( به جز ابرو ها که هرگز نباید شیو شود) و تمام نسوج مرده را دبریدمان کنید و اگر از زیر زخم مطمعن هستید و پزشک هم دستور بخیه یا سچور داده زخم را بخیه بزنید.

انواع زخم :

الف) زخم باز

ب) زخم بسته

زخم باز

زخم های باز به چهار دسته تقسیم میشوند :

• خراشیدگی (Abrasion ) : خراشیدگی از کشیده شدن پوست روی یک سطح خشن و زبر ایجاد میشود و مهمترین مشخصه آن دردناک بودن آن است وقتی زخم را تمیز میکنید محلی که در آن سنگ ریزه یا آلودگی وجود دارد زخ مرا در مسیر مخالف پاک کنید اگر زخم را در مسیر موافق تمیز کنید ، سنگ ریزه ها یا آلودگی هارا به داخل زخم فشار می دهید اگر زخم کوچک است هیچ چیزی روی آن نگذارید، فقط بگذارید در معرض هوا خشک شود و روی آن پوسته ببندد و درصورت بزرگ بودن آن را توسط پانسمان بپوشانید و هرگز پانسمان سفا بسته نشود زیرا در صورت پیشرفت ادم یک پانسمان سفت ممکن است مثل ترنیکه عمل کند و همیشه بعد از پانسمان جریان خون دیستال را کنترل کنید.
• پارگی ( Laceration ) : عبارت است از ایجاد شکاف پوستی و اشکال گوناگون خطی (منظم ) یا ستاره ای یا نامنظم با عمق متفاوت بوده ، معمولا توسط جسم تیز یا گاهی ترومایی غیر نفوذی ایجاد میشود. هنگام مواجهه با یک زخم پاره شده ابتدا طول ، عمق و محل زخم را بررسی کنید و آن را از نظر وجود جسم خارجی و آلودگی کنترل نموده ، مقدار خونریزی را برارود کنید ، در پارگی خفیف میتوانید خونریزی را توسط یک پانسمان کوچک روی زخم و فشار محکم و ثابت ، توسط دست کنترل نمایید و اگر پارگی شدید است خون را توسط یک پانسمان بزرگ و فشار محکم و ثابت کنترل کنید . آلودگی های سطحی را پاک نمایید. اگر زخم را کاملا تمیز نکنید این کار ممکن است برای بیمار دردناک بوده و منجر به خونریزی بیشتر شود وضعیت نوروواسکولار اندام را مورد بررسی قرار دهید.
• سوراخ شدگی (Pneterration puncture ) : این آسیب به واسطه نفوذ جسمی سوزنی شکل نظیر میله ، سوزن یا گاز گرفتی و نیش ایجاد میشود . سوراخ شدگی ها معمولا دارای یک مجرای کوچک یا با عمق زیاد هستند . ممکن استظاهر زخم کوچک باشد ولی به دلیل جراحت عمیق و تخریب کننده خونریزی شدید داخلی رخ دهد . گاهی این گونه زخم ها یک مدخل ورودی و یک ناحیه خروجی دارند ، گاهی نیز جسم خارجی در زخم باقی میماند که هرگز نباید آن را از محل خارج ساخت . هنگام مواجهه با یک زخم نفوذی ، ابتدا آن را نرمال سالین بشویید ، اگر زخم کوچک است اجازه دهید قبل از تمیز کردن آن به مدت چند دقیقه خون از زخم خارج شود.

باقی ماندن جسم خارجی در بدن نظیر چاقو توجه داشته باشید هرگز آن اجسام را از محل خود خارج نکنید بخصوص اگر عمیقا در بدن فرو رفته باشد یک عکس رادیو گرافی میتواند نشان دهد که جسم تا کجا فرو رفته است در مواجهه با چنین وضعیتی ابتدا راه هوایی ، تنفس و گردش خون را مورد ارزیابی قرار دهید. جسم خارجی را به روش های زیر در محل ثابت کنید :

الف ) با دست جسم را در جای خود ثابت نگه دارید . از هرنوع حرکت جسم که باعث صدمه و خونریزی بیشتر شود جلوگیری کنید

ب ) ناحیه زخم را در معرض دید قرار دهید . لباس اطراف زخ مرا به نحوی که مورد حرکت احتمالی جسم نشود با قیچی پاره کنید.

ج ) خونریزی را توسط فشار مستقیم بر لبه های زخم کنترل کنید . ار وارد کردن فشار غیر ضروری بر روی جسم خودداری کنید.

د ) از یک پانسمان حجیم و بزرگ برای بی حرکت کردن جسم استفاده کنید . اطراف جسم را به طور کامل با پانسمان پر کرده ، آن را توسط نوارچسب در محل ثابت بسازید .

• کنده شدگی ( Avulsion ) : عبارت است از یک لایه شل و آویخته پوست و بافت نرم زیر آن است که به میزان کمی پاره شده ( کنده شدگی نسبی ) یا کاملا جدا شده ( کنده شدگی کامل ) در صورت آسیب عروقی ممکن است خونریزی شدید رخ دهد این صدمه اغلب انگشتان دست و پا ، بازو ها ، ساق ها ، گوش ها و بینی را درگیر میکند. پس از شستشو زخم با نرمال سالین باید ناحیه کنده شده را روی محل برگردانده مصدوم را جهت ترمیم بافتی به اتاق عمل بفرستید.

زخم بسته

• کوفتگی ( Cuntusion ) : کوفتگی یا ضرب دیدگی صدمه ای است که به سلول ها و عروق خونی موجود در داخل درم وارد شده موجب نشت خون به داخل بافت میگردد این نوع اسیب باعث تورم و درد موضعی در محل صدمه شده ممکن است منجر به تغییر رنگ به دلیل نشت خون از عروق صدمه دیده و تجمع آن در بافت های اطراف گردد که به آن اکیموز (Acchymosis ) میگویند این نوع صدمه اغلب در ترومای غیر نفوذی دیده میشود

مداخلات درمانی شامل افزودن کیف یخ ، تجویز مسکن در صورت لزوم است .

• هماتوم ( Hematoma ) : شبیه به کوفتگی است با این تفاوت که عروق خون آسیب دیده بزرگ تر و مقدار بافت بیشتر است . هماتومی که به اندازه مشت دست بیمار باشد نمایانگر اتلاف حدود ده درصد حجم خون بدن بوده . میتواند منجر به بروز علائم ضعیف شوک گردد.
• صدمات له کنندگی ( Crush Injury) : این نوع صدمه جزو آسیب های غیر نفوذی است و معمولا با له شدگی وسیع ناشی از فشار همراه است ، مصدومین دچار صدمه له شدگی دارای کوفتگی و کبودی وسیع و تورم ناحیه له شده هستند. تورم پیش رونده و طولانی مدت و صدمه بافت نرم به خصوص عضلات میتواند عوارض خطرناکی را برای اندام های مصدوم و سیستم کلیوی به دنبال داشته باشد در مصدومین دچار له شدگی و کوفتگی وسیع توجهات پرستاری در 72 ساعت اول بعد از صدمه بسیار حیاتی است طی این مدت پرستار موظف است وسعت و محل آناتومیک له شدگی و میزان اتلاف خون را بررسی کرده حس ، حرکت ، نبض و حرارت اندام گرفتار و نیز فشار خون دیاستولیک را هر 3 ساعت مورد ارزیابی قرار دهد . دو عارضه حیاتی ناشی از له شدگی بافت نرم عبارتند از : 1- سندرم کمپارتمان 2- سندرم رابدومیوگلوبولین